Emily the Criminal (Na złej drodze). Zdesperowana i gotowa na wszystko.

           Aubrey Plaza po raz kolejny zachwyca w niezależnym amerykańskim filmie, tym razem w dramatycznej roli u filmowego debiutanta, Johna Pattona Forda, wespół z którym ta znana głównie z komediowych ról fantastyczna aktorka stworzyła trzymający w napięciu kryminalny thriller Na złej drodze. Plaza wciela się tu w postać Emily, kobiety obarczonej ogromnym studenckim długiem i drobną kryminalną przeszłością, przez co nie może znaleźć dochodowej pracy, która pozwoliłaby jej wyjść na prostą i wyplątać się z finansowych tarapatów. Emily pracuje tymczasem za marne pieniądze dla firmy cateringowej w Los Angeles, ale jak tylko dostaje propozycję większego nielegalnego zarobku, budzi się w jej zdesperowanej psyche dawna kryminalna żyłka. Emily the Criminal to rasowy thriller z bardzo ostrym społecznym komentarzem na temat współczesnego pokolenia młodych i pogrążonych w studenckich długach Amerykanów. Jak w kultowym serialu Breaking Bad tytułowa Emily schodzi na złą drogę z czystej finansowej konieczności, a jej przemiana w żeńską wersję Waltera White’a odbywa się w aurze naszej fascynacji jej moralnie ambiwalentną postacią.

          Autorem scenariusza i reżyserem Na złej drodze jest John Patton Ford, dla którego jest to pełnometrażowy filmowy debiut. Obraz pokazano premierowo na festiwalu Sundance w styczniu 2022 r., po czym wprowadzono go do amerykańskich kin w sierpniu tego samego roku. Film doceniono czterema nominacjami do Film Independent Spirit Awards, w tym za najlepszy debiut i najlepszy pierwszy scenariusz, z czego John Patton Ford wyszedł z gali nagród ze statuetką za najlepszy scenopisarski debiut. Reżyser w pisaniu scenariusza do Na złej drodze zainspirował się własnymi doświadczeniami z młodości i przede wszystkim problemami ze spłatą nieustannie rosnących długów jeszcze ze studenckich czasów. Dla Aubrey Plazy Emily the Criminal to kolejna wybitna rola w niezależnym filmie. Aktorka znana była głównie z występów w indie komediach pokroju: Na własne ryzyko (Safety Not Guaranteed, 2012), Drugie życie Beth (Life After Beth, 2014) czy Godzinki (The Little Hours, 2017). W ostatnich latach Plaza pokazała jednak, że potrafi być równie dobrą aktorką dramatyczną, a dowody na to mogliśmy podziwiać w filmach w rodzaju: Ingrid wyrusza na zachód (Ingrid Goes West, 2017) czy Czarny niedźwiedź (Black Bear, 2020). Warto też przypomnieć jej kultowe role w serialach Parks and Recreation (2009-2015) dla NBC oraz ostatnio w drugim sezonie Białego Lotosu (White Lotus, 2021-) w produkcji HBO. 

         Tytułowa bohaterka Emily the Criminal walczy o finansowe być albo nie być, wchodząc w kryminalny świat Los Angeles i oszustw przy użyciu skradzionych danych kart kredytowych. Wszystko to po to, aby związać koniec z końcem i spłacić studenckie pożyczki, które Emily zaciągnęła jeszcze w trakcie studiowania rysunku w artystycznej szkole. Przewodnikiem po świecie oszustw przy użyciu fałszywych kart kredytowych jest dla Emily imigrant z Libanu o imieniu Youcef (Theo Rossi w tej roli). Youcef zauważa w Emily prawdziwy kryminalny talent i ambicję szybkiego wzbogacenia się, coś, co sam posiada aż w nadmiarze. Para romantycznie ma się ku sobie, co bardzo nie podoba się bratu i dotychczasowemu wspólnikowi Youcefa, Khalilowi (Jonathan Avigdori). Nielegalna działalność Emily szybko przeradza się w serię brutalnych epizodów, które w cyniczny sposób podważają samą istotę amerykańskiego snu.

          Kim tak naprawdę jest grana przez Aubrey Plazę Emily Benetto? Już z pierwszej w filmie rozmowy o pracę dowiadujemy się, że Emily nie posiada nadmiaru cierpliwości. Chcąc dać samej sobie szansę na otrzymanie dobrze płatnej pracy, nasza bohaterka nie mówi całej prawdy o swojej kryminalnej przeszłości, próbując zataić fakt bycia aresztowaną za pobicie ówczesnego partnera. Przyłapana na kłamstwie, Emily z miejsca przechodzi do ostrego kontrataku, wypominając niedoszłemu pracodawcy, że sam skłamał, twierdząc, że nie sprawdził przeszłości Emily, licząc na jej dobrowolne przyznanie się do aresztu za pobicie. Emily ma też w swoich papierach wyrok za jazdę pod wpływem alkoholu, co jeszcze bardziej pogrąża ją w oczach potencjalnych pracodawców. Nie mogąc znaleźć godziwej pracy z tytułu swojej kryminalnej przeszłości albo porywczego temperamentu, Emily skazana jest na gorzej płatną pracę dla firmy cateringowej, gdzie godziny i traktowanie pracowników daleko odbiega od korporacyjnych standardów. Gdy jeden ze znajomych z firmy, w ramach wdzięczności za zastępstwo, daje jej kontakt do Youcefa (Theo Rossi) i szansę na szybki acz nielegalny zarobek przy użyciu skradzionych danych z kart kredytowych, Emily aktywuje ciemną stronę swojej osobowości, realizując swoją wersję amerykańskiego snu à rebours. Zjadliwy społeczny komentarz Na złej drodze koncentruje się właśnie na niemożności Emily dojścia do sukcesu i pieniędzy zwyczajową drogą, błędy i długi z przeszłości skutecznie uniemożliwiają jej rozwinięcie skrzydeł i wykorzystanie naturalnego artystycznego talentu do pracy w zawodzie grafika. Gdy wreszcie przyjaciółka ze studiów, zatrudniona w agencji reklamowej, załatwia jej rozmowę o pracę, Emily dowiaduje się z niedowierzaniem od swojej niedoszłej szefowej (Gina Gershon w tej roli), że agencja na pierwsze pół roku może jej tylko zaproponować bezpłatny staż jako asystentce, na co ścigana przez studenckie długi Emily nie może rzecz jasna przystać. Taka konstrukcja ekonomiczno-korporacyjnego systemu, faworyzująca uprzywilejowanych ludzi z pieniędzmi i bez długów, mogących sobie pozwolić na bezpłatny staż dla zdobycia cennego doświadczenia, budzi całkowicie zrozumiałą wściekłość naszej heroiny, która poza odpyskowaniem niedoszłej szefowej i trzaśnięciem za sobą drzwiami w agencji reklamowej, decyduje się na rozkręcenie swojej kryminalnej działalności w amerykańskiej szarej strefie.

          Na złej drodze w reżyserii Johna Pattona Forda to jeden z tych niezależnych filmowych klejnotów, które warto wyszukać w sieci i w streamingu, bo choć budżet na reklamę tego filmu jest znikomy, to obraz jest jak najbardziej wart obejrzenia (film dostępny już jest do wypożyczenia na YouTube). Emily the Criminal to jeden z tych thrillerów, które trzymają w napięciu od początku do końca seansu, a główna bohaterka filmu jest postacią na tyle złożoną, skomplikowaną i wielowymiarową, że pomimo jej kryminalnej przeszłości i teraźniejszości, nie jesteśmy w stanie powstrzymać się od trzymania za nią i kibicowania jej aż do samego końca. Droga Emily do sukcesu i pieniędzy jest brutalna, ale nie jest to ścieżka, którą ona sama wydeptała dla własnej wygody i szybkiego wzbogacenia się. Amerykański sen całkowicie zawiódł i rozczarował Emily oraz tysiące takich jak ona. Wejście na tytułową złą drogę to akt desperacji i efekt totalnego braku perspektyw. To też pokłosie braku przywilejów i pogorszenia się jakości życia młodszych pokoleń w Ameryce. Emily to niekoniecznie ten sam kaliber kryminalistki co Walter White z Breaking Bad, ale z całą pewnością jest to kobieta na krawędzi i gotowa przy tym na wszystko.