Mud (Uciekinier). Mark Twain w XXI wieku.

          Uciekinier mógłby z powodzeniem być ekranizacją którejś z powieści Marka Twaina. Film Jeffa Nicholsa to opowieść o dorastaniu dwóch chłopców na Południu Stanów Zjednoczonych. Ellis oraz Neckbone żyją nad rzeką Arkansas, dopływem Missisipi. Ich dojrzewanie ma za tło bujną, ale też niebezpieczną przyrodę tych terenów. Kiedy w okolicy pojawia się obcy, tytułowy Mud (Matthew McConaughey), chłopcy wikłają się w przygodę godną Toma Sawyera lub Hucka Finna.

          Uciekinier jest trzecim w pełni autorskim obrazem Jeffa Nicholsa, następnym po znakomitym Take Shelter z 2011 roku. Film miał swoją premierę na festiwalu w Cannes w maju 2012 roku, na którym to walczył w konkursie głównym. Obraz został szczególnie doceniony w Stanach Zjednoczonych za wiarygodny oraz nostalgiczny po trosze portret amerykańskiego Południa. W filmie wybija się przede wszystkim znakomita kreacja Matthew McConaughey’ego w tytułowej roli oraz interpretacje dwójki młodych protagonistów (Tye Sheridan jako Ellis i Jacob Lofland jako Neckbone). Warto również zwrócić uwagę na obecność w obsadzie Sama Sheparda oraz Michaela Shannona w drugoplanowych rolach.

          Życie dwojga młodych chłopców, mieszkających w domach zbudowanych na rzece Arkansas, ulega diametralnej zmianie w momencie, gdy na pobliskiej rzecznej wysepce spotykają tytułowego uciekiniera o imieniu Mud (McConaughey). Mud wyjaśnia nastolatkom, że przybył w te strony, aby spotkać się ze swoją ukochaną Juniper (Reese Witherspoon) i razem wyjechać daleko stąd. Ellis oraz Neckbone zgadzają się pomóc przybyszowi w zorganizowaniu wyprawy oraz naprawie potrzebnej do tego łodzi. Pośredniczą również w wymianie informacji między Mud’em a przebywającą w pobliskim miasteczku Juniper. Szybko jednak okazuje się, że Mud nie mówi chłopcom całej prawdy, a jego przeszłość ma mocno kryminalne zabarwienie.

          Uciekinier jest swoistym hołdem, złożonym przez reżysera filmu krainie jego dzieciństwa. Arkansas z obrazu Nicholsa przypomina pejzaż żywcem wyjęty z powieści Marka Twaina. Tak samo jak najpopularniejsze narracje tego wybitnego amerykańskiego powieściopisarza, Mud jest dziełem opowiadającym przede wszystkim o niełatwym dojrzewaniu nastoletnich bohaterów w ciągle zmieniającym się otoczeniu. Życie w chacie zbudowanej na rzece zawsze ma przejściowy charakter, a losy ludzi związanych z wartką wodą dzielą jej rozliczne meandry. Młodzi bohaterowie filmu, Ellis oraz Neckbone, przyzwyczajeni są do tego, że wielka rzeka jest źródłem utrzymania dla ich rodzin, nie znają innego życia, a miasto nie daje im takich możliwości eksploracji. Spotkanie z wiecznie tułającym się Mud’em pozwala obu chłopcom zrozumieć jak niestały i pełen rozczarowań może być ludzki los.

          Matthew McConaughey w tytułowej roli jest bez wątpienia centralną postacią w filmie. To jego historia napędza całą fabułę oraz dostarcza pierwszorzędnego napięcia, a także akcji. Jego postać z Uciekiniera budzi oczywiste skojarzenia z figurą Jima, zbiegłego czarnego niewolnika z powieści Przygody Hucka Marka Twaina. I choć czasy nieodwracalnie się zmieniły, archetyp wciąż żyje w zbiorowej świadomości, a osoba nie mogącego znaleźć swojego miejsca, wiecznie się tułającego outsidera jest niewątpliwie jednym z archetypów naszej kultury, bez względu na miejsce, czasy czy kolor skóry. Uciekinier jest pięknym filmem, który rzuca światło na to, dlaczego niektóre jednostki wyrzucone zostają na margines społeczeństwa oraz na to, jak sobie radzą, aby najzwyczajniej przetrwać, mimo wszystko.