Rushmore. Śmiertelnie poważna komedia.

          Rushmore jest drugim pełnometrażowym obrazem znakomitego amerykańskiego reżysera z Teksasu, Wesa Andersona. Tak jak we wszystkich innych filmach tego autora jest w Rushmore potężna dawka specyficznego humoru oraz niekwestionowanej spontaniczności w kreacji filmowego świata. Protagonista obrazu, Max Fischer, niepokorny i bardzo pomysłowy 15-latek z tytułowej teksańskiej akademii z Houston, nosi w sobie wszystkie cechy bohatera filmu Andersona. Jest mianowicie butny, nieprzewidywalny, przemądrzały i, co najważniejsze, nieugięty w swojej fiksacji. Rushmore to film o odmieńcach, których szaleństwo i nieprzystawanie do zastanej rzeczywistości czyni świat o wiele ciekawszym miejscem do życia.

          Nakręcony w 1998 roku Rushmore był drugim wspólnym projektem Wesa Andersona i jego dobrego przyjaciela oraz znanego aktora Owena Wilsona. Obaj panowie napisali scenariusz do filmu, tak jak wcześniej sprokurowali wspólnie Bottle Rocket (Trzech facetów z Teksasu), debiut fabularny Andersona z 1996 roku. Dzięki Rushmore kariera Wesa Andersona nabrała rozpędu, co pociągnęło za sobą możliwość robienia kolejnych, o wiele droższych produkcji, w których nieposkromiona wyobraźnia tego reżysera mogła zaistnieć w pełnym rozmachu. Od czasu Rushmore każdy kolejny obraz Andersona był jeszcze większym zaskoczeniem i jeszcze większą ferią barw, pomysłów oraz nieustanną paradą dziwaków i ekscentryków.

 

        W komediodramacie Andersona centralną postacią jest Max Fischer, niezwykle dojrzały 15-latek i absolwent Rushmore Academy, elitarnej szkoły prywatnej w Houston w Teksasie, przygotowującej swoich uczniów na studia na prestiżowych amerykańskich uczelniach. Głównym problemem Maxa (w tej roli debiutujący na ekranie Jason Schwartzman) jest jego zafiksowanie na punkcie pozalekcyjnych zajęć, które nie pozwala mu się skupić na właściwej nauce. W związku z tym Max’owi grozi dyscyplinarne wydalenie ze szkoły, jeśli oczywiście nie poprawi swoich wyników z wiodących przedmiotów. Sytuację Maxa jeszcze bardziej komplikuje jego rosnąca zażyłość z Hermanem Blume’m (znakomity jak zawsze Bill Murray), bogatym przemysłowcem mającym w Rushmore dwóch synów, oraz kwitnące uczucie do panny Rosemary Cross (Olivia Williams), niedawno owdowiałej nauczycielki szkoły podstawowej. Prawdziwą tragedią dla Maxa okazuje się jednak romans Hermana i Rosemary, który zmusza naszego protagonistę do wejścia na wojenną ścieżkę…

          W Rushmore ekscentryczny jest nie tylko jego główny bohater, rewelacyjnie zagrany przez Jasona Schwartzmana Max Fischer. Max jest o wiele dojrzalszy od swoich rówieśników, pisze i wystawia w szkole swoje sztuki teatralne, jest przewodniczącym rekordowej ilości pozalekcyjnych kółek, ubiera się też i zachowuje niczym kompetentny student. Ale jeszcze bardziej ekscentryczny wydaje się być jego przyjaciel (do czasu) Herman Blume (Bill Murray, nominowany za tę kreację do Złotego Globu), biznesmen, który odniósł zawodowy sukces, ale jest całkowicie rozczarowany swoim życiem oraz swoją rodziną. Świetnie i z wielką dezynwolturą zagrany przez Murray’a Blume zaprzyjaźnia się z Max’em nie tylko dlatego, że nie znosi swoich własnych, przeciętnych i prymitywnych w swoim rozpieszczeniu synów, ale ponieważ dostrzega w młodzieńcu cząstkę siebie. Nietypowa i ekscentryczna przyjaźń Hermana z Max’em szybko przeradza się w jeszcze bardziej ekscentryczną rywalizację między obojgiem o względy Rosemary Cross, młodej i urodziwej nauczycielki w szkole Maxa.

          Hart ducha, upór, inteligencja oraz niebywała spontaniczność wyróżniają postać Maxa Fischera, w której konstrukcji pomogły osobiste doświadczenia twórców scenariusza, czyli Wesa Andersona i Owena Wilsona. Młody Max doskonale wie, co chce osiągnąć, kogo chce zdobyć, i żadne przeszkody (w tym poważna różnica wieku) nie są w stanie go zniechęcić. Dorosłe dzieci jako protagoniści filmów Andersona to z pewnością jeden z jego znaków firmowych (przykładem choćby późniejsi Kochankowie z Księżyca (Moonrise Kingdom), z 2012 roku). W opozycji mamy inny wyróżnik kina tego autora, czyli postaci niedojrzałych dorosłych (figura Hermana Blume’a). Max podziwia w Hermanie jego finansowy sukces i niezależność, ale to Herman jest pod o wiele większym wrażeniem zdecydowania oraz oryginalnych pomysłów Maxa. Herman Blume czuje się jak bezwolne dziecko, które nie widzi drogi ucieczki od obrzydłej rodziny i nudnej pracy. Dopiero znajomość z nadaktywnym 15-latkiem uruchamia w nim pragnienie przewrócenia swojego życia do góry nogami. Wreszcie humor jest trzecią niezaprzeczalną marką filmowego świata Wesa Andersona. Specyfika tego humoru polega na opowiadaniu o tragicznych i często traumatycznych życiowych doświadczeniach w komediowej konwencji, tak że nabieramy dystansu do przedstawionego świata, świetnie się bawiąc śmiertelnie nieraz poważnymi rozterkami jego bohaterów.