On the Rocks (Na lodzie). Zblazowani w Nowym Jorku.

          Można spojrzeć na najnowszy film Sofii Coppoli Na lodzie (On the Rocks) jak na mocno specyficzny sequel jej wcześniejszego Między słowami (Lost in Translation). Oba filmy łączy osoba reżyserki i odtwórcy głównej męskiej roli, czyli aktora Billa Murraya. Coppola i Murray ponownie połączyli siły w komediodramacie, który opowiada o elicie Nowego Jorku, która robi rzeczy, które typowym nowojorskim zblazowanym utracjuszom przystoją: piją najdroższe drinki w ekskluzywnych barach i restauracjach, a także szpiegują małżonków w oldskulowych sportowych samochodach… I choć fabuła filmu może brzmieć trywialnie, to w samym sercu filmu opowiadana jest ciepło historia relacji ojca-flirciarza (znakomity jak zawsze w tej roli Bill Murray) i niepewnej siebie córki (Rashida Jones), która podejrzewa męża o zdradę i korzysta z detektywistycznej pomocy ojca, by dowiedzieć się czy ma jeszcze w ogóle jakieś małżeństwo. Relacja Felixa (Murray) i Laury (Jones) przypomina w wielu aspektach przyjaźń między postaciami granymi przez Murraya i Scarlett Johansson z kultowego Między słowami. Zamiast Tokio mamy Nowy Jork, figurę ojca-komika zastępuje prawdziwy ojciec-wieczny kobieciarz, a znudzoną i osamotnioną do nieprzytomności młodą żonę zastępuje żona dojrzała, która pod ciągłą nieobecność męża czuje się w swoim prywatnym życiu dokładnie tak samo zagubiona.

          Film Na lodzie (On the Rocks) Sofia Coppola napisała i wyreżyserowała specjalnie dla serwisu streamingowego Apple TV+. Obraz pokazano premierowo na Festiwalu Filmowym w Nowym Jorku we wrześniu 2020 roku, po czym w październiku film udostępniono publiczności ekskluzywnie na platformie Apple TV+. Komediodramat Na lodzie jest już trzecim wspólnym przedsięwzięciem Coppoli i aktora Billa Murraya, po wzmiankowanym już Między słowami z 2003 oraz telewizyjnym A Very Murray Christmas z 2015 roku. I tym razem kolejne dziecko tego twórczego tandemu można uznać za jak najbardziej udane.

          Laura (Rashida Jones) jest mieszkającą w Nowym Jorku pisarką i matką dwóch córek, która ma poważne podejrzenia, że jej mąż (grany przez Marlona Wayansa Dean) ma kochankę na boku. I wtedy w życie targanej wątpliwościami Laury wkracza jej ojciec-bawidamek, który oferuje swoją bezgraniczną pomoc w wytropieniu ewentualnej mężowskiej niewierności. Grany przez Billa Murraya Felix ma bogate doświadczenie w zdradzaniu swojej eks-żony i matki Laury, więc jego wiedza i ogląd rzeczy mogą pomóc w naświetleniu całej sprawy. Laura niechętnie przyłącza się do detektywistycznej akcji ojca, choć w głębi duszy czuje, że tego srodze pożałuje…

          Bill Murray po raz kolejny odwala kawał dobrej roboty grając figurę ojca-lekkoducha, bawidamka i niepoprawnego flirciarza z komicznym zacięciem. Jego wiedza na temat spraw świata i ciągłe oglądanie się za kobietami, głównie dużo odeń młodszymi, peszy jego dorosłą już córkę Laurę, która była świadkiem rozpadu jego małżeństwa z własną matką i skali zniszczenia, jakie ten rozwód pozostawił. Niemniej jednak Laura wciąż utrzymuje z ojcem stosunki, próbując zrozumieć jego charakter i męską mentalność, która często prowadzi do zdrady i końca dobrze kiedyś funkcjonującego małżeństwa. Laura podejrzewa, że biznesowe podróże męża to tylko przykrywka dla pozamałżeńskich stosunków z koleżankami z pracy i poważnie boi się podzielić los własnej matki. Śledztwo, które podejmuje Felix, ojciec Laury, jest podyktowane troską o córkę i jej psychiczny dobrostan, efekt jest jednak przeciwny – im bardziej Felix i Laura wkręcają się w szpiegowanie Deana, męża Laury, tym bardziej rośnie w Laurze brak poczucia bezpieczeństwa, niepewność i gryzą ją wyrzuty sumienia. Czy warto dociekać potencjalnej niewierności męża, kiedy stawką jest możliwy rozpad małżeństwa, w szczególności gdy ma się już razem dwójkę dzieci? Laura wie na pewno jedno: niepewność i podejrzenia nie pozwalają jej normalnie funkcjonować: nie potrafi się skoncentrować, nie może pracować, nie może pisać, musi poznać prawdę.

          Ciekawszy niż problem ewentualnej małżeńskiej zdrady jest w filmie Na lodzie sposób, w jaki Sofia Coppola pokazuje Nowy Jork i rozgrywającą się w jego przestrzeni czułą opowieść o ojcu i córce. Coppola zna Nowy Jork na wylot, zna jego elity i kulturalne epicentrum. Jako córka Francisa Forda Coppoli ma też wiele do powiedzenia o tym, jak to jest być dzieckiem znanego i popularnego wśród kobiet reżysera-ikony amerykańskiego kina. Na lodzie jest poniekąd filmową spowiedzią Sofii Coppoli i hołdem złożonym Nowemu Jorkowi. Proporcje komedii i dramatu zostały w filmie idealnie wyważone, On the Rocks jest obrazem lekkim, tak jak lekkie musi być życie bogatych i uprzywilejowanych na nowojorskim Manhattanie. Ale lekki nie znaczy wcale trywialny. Na lodzie nie jest ani filmem trywialnym, ani zaprawionym życiową goryczą. To pogodna i zabawna opowieść na czas jesienno-zimowej ciemności, historia przymierza ojca i córki w obliczu potencjalnego rodzinnego kryzysu. Zdecydowanie poprawia humor.

The Nest (Gniazdo). Idealne życie to idealna pułapka.

          Rodzina w fazie powolnej dezintegracji. To jednozdaniowe podsumowanie fenomenalnego dramatu psychologicznego Gniazdo (The Nest) w reżyserii Seana Durkina. Fabułę tego kameralnego obrazu łatwo jest streścić, trudniej natomiast opisać rozległe spektrum emocjonalnej gry, jaką podejmują ze sobą jego bohaterowie, a my razem z nimi. Rory O’Hara (świetny Jude Law) chce mieć idealne życie i idealną rodzinę, bo sam nigdy tego ideału nie zaznał w dzieciństwie. Jest brokerem inwestycyjnym, mieszka w Ameryce wraz ze swoją piękną amerykańską żoną, Allison (wybitna wprost Carrie Coon), i dwójką dzieci. Kiedy Rory dochodzi do wniosku, że jego możliwości rozwoju w Nowym Jorku powoli się wyczerpują, postanawia przeprowadzić się z całą rodziną z powrotem do swojej ojczystej Anglii, gdzie w Londynie widzi szansę na dorobienie się szybkiej fortuny. Cała czwórka ląduje zatem w o wiele za dużej i przygnębiającej rezydencji na wsi nieopodal brytyjskiej stolicy, Rory rozpoczyna swoją pogoń za biznesowym sukcesem, a jego najbliżsi coraz bardziej wypadają ze swoich stałych orbit, przytłoczeni nowym krajem, odseparowani od znajomych oraz przyjaciół, a przede wszystkim złapani w pułapkę obcego domu i nieswoich ambicji.

          Amerykanin Sean Durkin napisał, wyreżyserował i wyprodukował Gniazdo jako swój drugi całkowicie autorski film, prawie 10 lat po sukcesie swojego debiutu, czyli niezależnego obrazu Martha Marcy May Marlene z 2011 roku z Elizabeth Olsen w głównej roli. Będący amerykańsko-brytyjsko-kanadyjską koprodukcją, The Nest miał swoją międzynarodową premierę w styczniu 2020 roku na Sundance Film Festival, po czym sukcesywnie rozpoczęto jego wprowadzanie do kin we wrześniu tego roku. 9 października 2020 obraz zawitał również na ekrany polskich kin studyjnych, jakkolwiek tylko na jeden krótki miesiąc (przynajmniej na razie). Jeśli film powróci do kin lub pojawi się w sieci w serwisach streamingowych, warto obejrzeć go w trybie natychmiastowym, bo jest to naprawdę pierwszorzędny przykład wybitnego kina autorskiego.

          Mamy lata 80-te XX wieku. Allison O’Hara (powalająca kreacja Carrie Coon) żyje z mężem i dwójką dzieci na prowincji w stanie Nowy Jork, gdzie poświęca się swojej największej pasji, czyli koniom. Allison zajmuje się ich tresurą i prowadzi też szkołę jeździecką. Kiedy mąż oznajmia jej pewnego ranka, że muszą przeprowadzić się z Ameryki do Londynu, bo tam Rory O’Hara (Jude Law) widzi przyszłość swojej biznesowej kariery, Allison reaguje bardzo sceptycznie, ale ostatecznie zgadza się na tę relokację. Przyjazd do Anglii to dopiero początek rodzinnych problemów, które potęguje i rozjątrza ponura rezydencja, na której wynajęcie Rory wydał resztki swoich topniejących zasobów finansowych. Fortuna kołem się toczy, ale w tym przypadku to nie pieniądze (i ich brak) przesądzą o rodzinnej dezintegracji.

          Gniazdo składa się ze znakomicie napisanych postaci pierwszego planu i rewelacyjnie skonstruowanych scen, które więcej pokazują oraz sugerują samym obrazem niż wyjaśniają za pośrednictwem dialogów. Ogromna rezydencja na przedmieściach Londynu, w której zamieszkuje cała familia, staje się oczywistą metaforą stanu, w jakim znalazły się relacje rodzinne O’Hara po ich przeprowadzce. Owo tytułowe ‘gniazdo’ nie jest wcale symbolem ciepła domowego ogniska. To raczej wielkie, ponure i zimne domiszcze, które przy nawet najlepszych chęciach nie może zostać w pełni wykorzystane przez małą 4-osobową rodzinę. Na przeprowadzce cierpią w pierwszej kolejności dzieci, wyrwane nagle ze swojego amerykańskiego domu i przeniesione do obcej rezydencji w obcym kraju. Nastoletnia Samantha (Oona Roche), córka Allison z poprzedniego małżeństwa, buntuje się na swój nastoletni sposób, pyskując matce i sprowadzając do domu szemrane towarzystwo, ale także organizując mocno zaprawioną alkoholem oraz narkotykami imprezę, oczywiście bez wiedzy i zgody rodziców. Jej młodszy brat, Ben (Charlie Shotwell), reaguje jeszcze bardziej nerwowo, jego nieprzystosowanie do nowego środowiska objawia się głównie problemami w nowej szkole, coraz większym zamknięciem w sobie i potęgującym się lękiem przed ponurą rezydencją, w której przyszło im zamieszkać jakby za karę. Rodzice tych dwojga są jednak coraz bardziej nieobecni w życiu własnych dzieci, pogrążeni we własnych problemach i ścigani przez własne demony.

          Mamona jest ewidentnie największym demonem Rory’ego O’Hary, który miał kiedyś milion dolarów na koncie, ale zdążył go już w całości przepuścić i teraz próbuje w rodzinnej Anglii odkuć się na nowo, korzystając z wszechobecnej deregulacji i prywatyzacji sektora publicznego w epoce rządów premier Margaret Thatcher. Na razie tylko udaje bogacza, którym był kiedyś, i wychodzi mu to coraz gorzej, tym bardziej że żona ma już dość jego pozerstwa i pogoni za łatwym sukcesem. To nie Rory O’Hara, ale właśnie jego żona wyrasta na główną bohaterkę Gniazda. Oczami Allison obserwujemy powolną dezintegrację całej rodziny. Kamera wydaje się być zahipnotyzowana tą blond-pięknością i śledzi ją wszędzie, robiąc częste zbliżenia właśnie na jej twarz, nawet w trakcie tłumnych przyjęć i bankietów. To po jej wyrazie i ogólnej mimice zdajemy się czytać w myślach Allison, która doskonale widzi jak niewiele kryje się za pustymi słowami i gestami jej oderwanego od rzeczywistości męża. Grająca Allison Carrie Coon jest prawdziwym objawieniem Gniazda, ciężko oderwać od niej oczy w tym filmie. Znana wcześniej głównie z wybitnych serialowych kreacji w Pozostawionych (The Leftovers stacji HBO) oraz trzecim sezonie głośnego Fargo, jest Carrie Coon aktorką wszechstronną, a swoją niebywałą skalę talentu pokazała po raz pierwszy w tak dobitny sposób na dużym ekranie. W Gnieździe generalnie trzeźwo myśląca Allison dała się złapać w pułapkę idealnego życia, wymyśloną i zastawioną przez jej własnego męża, który uważa, że na idealne życie sobie zasłużył, bo nie zostało mu nigdy dane idealne dzieciństwo. Jest między tą parą kilka znakomitych scen, z których wiadrami wprost leją się emocje, frustracje i wzajemne oskarżenia. Ujadający Rory i nerwowo paląca papierosa za papierosem Allison rzucają się sobie do gardeł, miotając się bezsilnie w tej złotej klatce, która staje się już tylko pustym symbolem rodzinnego życia, które już dawno z niej wyparowało.