Zielony rycerz w reżyserii Davida Lowery’ego to imponująca swoim narracyjnym rozmachem adaptacja średniowiecznego poematu z kręgu legend arturiańskich o młodym siostrzeńcu króla Artura, który podejmuje wyzwanie tytułowego Zielonego Rycerza i mierzy się nie tyle z tą fantastyczną na poły istotą, co z samym sobą i oczekiwaniami, jakie dwór, król Artur, inni rycerze oraz przede wszystkim jego własna matka mają wobec niego. W roli poddanego ciężkiej próbie charakteru Gawena występuje fenomenalny Dev Patel, który swoją wyrafinowaną grą potrafi przekonująco oddać wewnętrzne rozterki młodego mężczyzny będącego pod presją wykazania się i udowodnienia własnej wartości oraz siły swojego charakteru. Zielony rycerz to przepięknie sfotografowany film fantasy, który da nam wiele do myślenia i jeszcze więcej do interpretacji, a już najwięcej zachwytu powinien wzbudzić sam styl opowieści i zjawiskowe zdjęcia do filmu. David Lowery po raz kolejny stworzył epickie dzieło zarówno od strony wizualnej, jak i w kategorii wysublimowanej pożywki dla intelektu i wyobraźni.
Pan Gawen i Zielony Rycerz (ang. Sir Gawain and the Green Knight) to
tytuł średniowiecznego poematu z XIV wieku anonimowego autora, który posłużył
za podstawę scenariusza Davida Lowery’ego, który jednocześnie film
wyreżyserował. Zielony rycerz miał
mieć międzynarodową premierę w marcu 2020 roku na festiwalu niezależnych filmów
SXSW (South by Southwest) w teksańskim Austin, ale ze względu na pandemię
COVID-19 festiwal został odwołany. Ostatecznie obraz wszedł do amerykańskich i
polskich kin jednocześnie w połowie lata 2021 roku. Obecnie film jest dostępny
w streamingu na Amazon Prime Video. Autor tego dzieła, David Lowery, znany jest
ze swoich inteligentnych, wizjonerskich i zawsze nieskazitelnie sfotografowanych
filmów, takich jak chociażby Wydarzyło się w Teksasie (Ain’t Them Bodies Saints,
2013) czy Ghost Story (A Ghost Story, 2017). Nie inaczej jest w
przypadku Zielonego rycerza, do
którego ociekające wszystkimi odcieniami zieleni zdjęcia kręcono na zielonej
wyspie właśnie, czyli w Irlandii wiosną 2019 roku. Autorem zdjęć do Zielonego rycerza jest Andrew Droz
Palermo (który sfotografował również wcześniejsze Ghost Story Lowery’ego).
W dzień
Bożego Narodzenia na zamek króla Artura (Sean Harris) przybywa tajemniczy
Zielony Rycerz (Ralph Ineson w tej przypominającej Groota roli). Rzuca on
rycerzom Okrągłego Stołu wyzwanie: stanie w szranki z chętnym śmiałkiem i
przyjmie jego cios pod warunkiem, że za równo rok ów rycerz pojedzie do niego
do Zielonej Kaplicy, gdzie Zielony Rycerz będzie mógł odwzajemnić zadany mu cios
mieczem. Wyzwanie do gry podejmuje siostrzeniec króla Artura, Gawen (Dev
Patel), który nie jest jeszcze pasowany na rycerza, prowadzi bardzo hulaszczy
tryb życia i wreszcie chcie się jakoś wykazać przed królem, jego dworem,
rycerzami i własną matką (w tej roli Sarita Choudhury). Gawen ścina zatem
Zielonemu Rycerzowi głowę, ten ją podnosi z ziemi i zaprasza Gawena na następne
Boże Narodzenie do siebie do Zielonej Kaplicy, gdzie tym razem to Gawen ma
zostać skrócony o głowę.
Znakomita część Zielonego rycerza
to podróż Gawena w kierunku jego przeznaczenia, czyli umówionego
bożonarodzeniowego spotkania z Zielonym Rycerzem w Zielonej Kaplicy. Jest to
nie tylko i nie tyle podróż fizyczna - chociaż okupiona nie lada trudami i
urozmaicona nie lada przygodami - co mentalna i emocjonalna podróż Gawena w głąb
samego siebie. Świetnie sportretowany przez królewsko i dostojnie wyglądającego
Deva Patela Gawen jest w gruncie rzeczy rozczarowaniem dla wszystkich wokół.
Pije na umór, przesypia noce i dnie w burdelu ze swoją niskiej kondycji
kochanką Essel (świetna Alicia Vikander), wreszcie nie jest jeszcze rycerzem i
nie ma żadnej rycerskiej opowieści dla swojego wuja, króla Artura (Sean Harris)
i jego żony, królowej Ginewry (Kate Dickie). Brak jakichkolwiek zasług i
rycerskich czynów popycha zdesperowanego Gawena do podjęcia rzuconej przez
Zielonego Rycerza rękawicy i wyruszenia w obfitującą w przygody podróż do
Zielonej Kaplicy rok później. W jej trakcie Gawen testowany jest z pięciu tradycyjnych
cnót rycerskich, czyli przyjaźni, hojności, czystości, uprzejmości i pobożności.
Wszystkie pięć testów oblewa, ale tym najważniejszym sprawdzianem i ostatecznym
wyzwaniem jest spotkanie z tytułowym Zielonym Rycerzem, kiedy to zadecyduje się
jego los i życie. Dawid Lowery oferuje nam uwspółcześnioną adaptację starej
arturiańskiej legendy, ale trzyma się bardzo blisko tradycyjnej opowieści,
czyniąc ją w wielu miejscach wieloznaczną i otwartą na rozmaite interpretacje.
Lowery zarazem ubogaca średniowieczny poemat, wplatając weń wątki i postaci,
które w oryginalnym tekście były nieobecne, ale które pogłębiają historię
Gawena i czynią z niego pełnokrwistego protagonistę tej fantastycznej
opowieści.
Nowe
odczytania w Zielonym rycerzu kreują
wielowymiarową historię, która w swoim oryginale była symboliczną przypowieścią
o honorze i cnotach rycerskich. W filmie Lowery’ego główny bohater nie
przechodzi tylko testu z pięciu tradycyjnych cnót, aby w finale dowieść swojego
honoru. Gawen w interpretacji Deva Patela dojrzewa mentalnie i emocjonalnie,
popełniając przy tym cały wachlarz błędów oraz doznając przeróżnych upokorzeń,
jak choćby w trakcie spotkania w lesie z granym przez Barry’ego Keoghana rabusiem.
Ważna jest też relacja Gawena z kobietami w jego życiu, przede wszystkim z graną
przez Saritę Choudhury matką, która chce dla syna jak najlepiej, ale też gotowa
jest przyłożyć rękę do niebezpiecznego wyzwania, aby tylko uczynić z jedynaka
prawdziwego mężczyznę, to jest honorowego człowieka i rycerza, który kieruje
się w życiu dobrocią serca, a nie tylko pragnieniem sławy i płytkiego poklasku
dworu. Wszelkie słabości w charakterze Gawena punktują dwie kobiety znajdujące
się po przeciwnych stronach społecznego spektrum, obie zagrane przez tę samą
aktorkę, czyli Alicię Vikander. Pochodząca z ludu Essel odwołuje się do serca i
autentycznej dobroci Gawena na przekór opowieściom o heroicznych czynach i
wielkich rycerskich wyzwaniach, oczekując od Gawena wierności, lojalności i
zwykłego ludzkiego ciepła. Z kolei spotkana w trakcie podróży do Zielonej
Kaplicy pani na zamku poddaje Gawena wraz z mężem (granym przez Joela
Edgertona) rozmaitym próbom oraz pokusom, wyciągając na światło dzienne całą
niepewność i strach Gawena, konfrontując go też z jego śmiertelnością i brakiem
wyraźnego celu w życiu. Wreszcie zagrana przez Alicię Vikander dama na zamku
oferuje Gawenowi i nam odczytanie symbolicznego znaczenia zieleni tytułowego
rycerza. Poza czysto ekologicznym i afirmującym życie oraz siłę odradzającej
się natury przesłaniem, dostajemy także nieco bardziej ukryte i nieoczywiste
znaczenie zieleni jako finalnego produktu śmierci i rozkładu. W tym sensie
konfrontacja Gawena z Zielonym Rycerzem jest zmierzeniem się z własną
śmiertelnością oraz własnym dziedzictwem. W kluczowej dla zrozumienia symboliki
filmu scenie dama na zamku ustami Alicii Vikander mówi do Gawena: „Czerwony to
kolor pożądania, ale zielone jest to, co pożądanie pozostawia w sercu, w łonie.
Zielone jest to, co pozostaje, gdy gaśnie zapał, gdy umiera namiętność, gdy my
też umieramy”.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz